Τίτλος σχεδίου: Εξερευνώντας εργαλεία για τη δημιουργία αειφόρων, ανθεκτικών και δημοκρατικών κοινοτήτων στην Ευρώπη του 21ου αιώνα
Όνομα φορέα: Κοιν.Σ.Επ. ΣΤΑΓΟΝΕΣ
Το σχέδιο «Εξερευνώντας εργαλεία για τη δημιουργία αειφόρων, ανθεκτικών και δημοκρατικών κοινοτήτων στην Ευρώπη του 21ου αιώνα» υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus+ / Youth και συγκεκριμένα της Βασικής Δράσης 1, κινητικότητα των youth workers exchange. Έλαβε χώρα στη Βόρεια Εύβοια τον Αύγουστο του 2021 και συμμετείχαν 30 άνθρωποι από 10 χώρες (Ολλανδία, Γερμανία, Γαλλία, Σλοβενία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ιταλία, Τουρκία, Λιθουανία και Ελλάδα). Οι συμμετέχοντες ως επί το πλείστον ήταν νέοι, υπήρχαν όμως και εκπρόσωποι μεγαλύτερων ηλικιών, το οποίο ήταν ζητούμενο καθώς η δυναμική μιας δια-ηλικιακής ομάδας είναι μεγάλη. Πολλοί από αυτούς έχουν ενεργό ρόλο στις οργανώσεις που εκπροσώπησαν.
Περιεχόμενο και στόχοι σχεδίου
Κατά τη διάρκεια των δύο εβδομάδων που έζησαν μαζί, οι συμμετέχοντες συνδέθηκαν μεταξύ τους, σχηματίζοντας ουσιαστικά μια προσωρινή κοινότητα. Πέρα από τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες που καταλάμβαναν το μεγαλύτερο μέρος της κάθε ημέρας, ανέλαβαν επικουρικό ρόλο και αρμοδιότητες για να καλύψουν τις ανάγκες της κοινοτικής διαβίωσης. Το περιεχόμενο του σχεδίου ήταν χωρισμένο στις εξής ενότητες:
Community Building, 20-23 Αυγούστου. Αναγνωρίζοντας πώς οι ανθρώπινες σχέσεις είναι καταλυτικής σημασίας για την επιτυχία κάθε ομάδας ή κοινότητας, η ενότητα αυτή έθεσε τις βάσεις. Αντικείμενό της ήταν η κατανόηση και αναγνώριση της αξίας της ξεκάθαρης και μη βίαιης επικοινωνίας, όπως και η χρήση κατάλληλων εργαλείων για τη διερεύνηση προβλημάτων, την επιλογή στρατηγικής και τη λήψη αποφάσεων. Ένα μέρος αφιερώθηκε στην αυτοπαρατήρηση και την προσωπική εξέλιξη ως τρόπο ενδυνάμωσης της ομάδας. Οι συμμετέχοντες αφομοίωσαν και εφάρμοσαν άμεσα τα όσα έμαθαν, δημιουργώντας ένα κλίμα αλληλοσεβασμού που εύκολα ξεπερνά πολιτισμικά και άλλα εμπόδια.
Natural Building, 24-27 Αυγούστου. Η Φυσική Δόμηση, ένα από τα κύρια αντικείμενα της Κοιν.Σ.Επ ΣΤΑΓΟΝΕΣ, αποτελεί μία ήπια μέθοδο δόμησης και συμβάλλει στην αειφορία μιας κοινότητας. Χρησιμοποιώντας φυσικά, κατά προτίμηση ντόπια υλικά, βιοκλιματικό σχεδιασμό και παραδοσιακές μεθόδους κατασκευής, δημιουργούμε χώρους με υψηλή απόδοση όσον αφορά το περιβαντολογικό αποτύπωμα, τις συνθήκες διαβίωσης, τη λειτουργικότητα και την αισθητική. Κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου οι συμμετέχοντας ήρθαν σε επαφή με μια ευρεία γκάμα υλικών και κατασκεύασαν ένα yurt (μογγολικό παραδοσιακό κατάλυμα) με χωμάτινο δάπεδο.
Renewable Energy, 28-31 Αυγούστου. Οι εναλλακτικές, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ενταγμένες με σύνεση στο ενεργειακό δίκτυο, αποτελούν πιθανά μακροπρόθεσμη λύση για την κάλυψη των αναγκών μιας μικρής ή μεγάλης κοινότητας. Κατανοώντας την αφθονία ενέργειας ολόγυρά μας και βρίσκοντας ήπιους τρόπους μετασχηματισμού της, βρίσκουμε λύσεις με χαμηλό οικολογικό αποτύπωμα. Πέραν της θεωρητικής προσέγγισης πολλών από αυτές, οι συμμετέχοντες γνώρισαν και low tech προσεγγίσεις και κατασκεύασαν έναν ηλιακό αφυγραντήρα.
Permaculture, 1-3 Σεπτεμβρίου. Η Περμακουλτούρα δεν αποτελεί μονάχα ένα εργαλείο σχεδιασμού και διαχείρισης ενός κτήματος ή μιας περιοχής σε επίπεδο αγροτικής παραγωγής. Προτείνει μια ολιστική προσέγγιση η οποία απορρέει από την κατανόηση ενός φυσικού (ή άλλου) συστήματος, τη σχέση αιτίας και αποτελέσματος, όπως και τη σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον του και τον συνάνθρωπό του. Μας παροτρύνει και μας βοηθά να ορίσουμε το στίγμα μας και να αναλάβουμε ενεργό ρόλο στη δημιουργία αειφόρων σχέσεων και συστημάτων.
Οι στόχοι του σχεδίου ήταν η συνδημιουργία μιας κοινοτικής εμπειρίας και η παροχή θεωρητικής και βιωματικής γνώσης για την εξέλιξή της. Έχοντας εμβαθύνει στις προαναφερθείσες ενότητες, οι συμμετέχοντες είναι σε θέση να συμβάλλουν στην ανάπτυξη ενός δικτύου που μπορεί να στηρίξει εγχειρήματα στις χώρες προέλευσής τους. Μπορούν επίσης να συνεισφέρουν στην ανάπτυξη και διάδοση της εποικοδομητικής διάδρασης μεταξύ ανθρώπων, σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο. Προωθώντας μια ολιστική προσέγγιση σε θέματα διαχείρισης πόρων και χρησιμοποιώντας εργαλεία δημοκρατικής και ευέλικτης μάθησης (Agile Tools) οι συμμετέχοντες δραστηριοποιήθηκαν με τρόπο που ξεπερνάει κοινωνικούς, πολιτισμικούς και οικονομικούς φραγμούς.
Αντίκτυπος σχεδίου
Συνοψίσαμε το περιεχόμενο του εργαστηρίου στη σελίδα www.cts.stagones.org. Περιέχει περιγραφή των θεματικών ενοτήτων και μια καταγραφή της καθημερινότητας. Δημιουργήθηκαν 4 podcasts, σε 7 γλώσσες το καθένα, όπου οι συμμετέχοντες συζητούν γύρω από σχετικά ερωτήματα, καθώς και ένα ντοκιμαντέρ διάρκειας 30 λεπτών.
Οι συμμετέχοντες έμαθαν με τρόπο βιωματικό, πώς να χρησιμοποιούν τεχνικές αυτοπαρατήρησης και σύνδεσης και μη τυπικές μεθόδους παιδείας και επικοινωνίας. Επίσης, πώς να εφαρμόζουν τις βασικές αρχές της περμακουλτούρας σε διάφορες περιστάσεις. Μπορούν να έχουν άποψη σε θέματα βιοκλιματικού σχεδιασμού και αναγνώρισαν τη σημασία και αξία του. Έμαθαν να λειτουργούν συλλογικά σε μικρές και μεγάλες ομάδες και ενημερώθηκαν για το πρόγραμμα Erasmus+ και πώς αυτό μπορεί να στηρίξει τη διοργάνωση εργαστηρίων και την ανάπτυξη πρωτοβουλιών. Για αρκετούς από αυτούς το εργαστήρι αποτέλεσε τον καταλύτη ώστε να αναθεωρήσουν και να εξελίξουν πολλές από τις πεποιθήσεις και πρακτικές τους. Κάποιοι προχώρησαν σε μικρής κλίμακας κατασκευές και εν γένει ενέταξαν πολλά από αυτά που έμαθαν στην καθημερινότητά τους.
Η δομή του εργαστηρίου και η επιλογή των τεσσάρων ενοτήτων έγιναν με τρόπο που αποσαφηνίζει τη μεταξύ τους σύνδεση, η προσέγγιση ήταν ολιστική και το αποτέλεσμα κάτι παραπάνω από το άθροισμα των μερών του. Οι οργανώσεις και οι youth workers που συμμετείχαν μπορούν να χρησιμοποιήσουν την εμπειρία και γνώση που αποκόμισαν για τη δημιουργία αειφόρων, ανθεκτικών και δημοκρατικών κοινοτήτων στην Ευρώπη του 21ου αιώνα.
